Gökyüzü Neden Mavi?

Gökyüzünün mavi olduğu yaygın bir yanlış anlama veya bir diğer tabirle yanılsamadır. Aslında, Dünya’nın atmosferi ve saçılma olarak bilinen ve gökyüzümüzün mavi olmasına neden olan olaylar bir süreç içerisinde meydana gelir. Şimdi bu sürece kısaca bir göz atalım ve gökyüzü neden mavi veya gökyüzü neden kırmızı sorularına birlikte yanıt vermeye çalışalım.

Kısaca Gökyüzündeki Renk Yanılsaması

Beyaz ışık atmosferimizden geçerken, küçük hava molekülleri onun ‘dağılmasına’ neden olur.
Bu küçük hava moleküllerinin (Rayleigh saçılması olarak bilinir) neden olduğu saçılma, ışığın dalga boyu azaldıkça artar.
Mor ve mavi ışık en kısa dalga boylarına ve kırmızı ışık en uzun dalga boyuna sahiptir.
Bu nedenle, mavi ışık kırmızı ışıktan daha fazla dağılır ve gün boyunca gökyüzü mavi görünür.
Güneş doğarken ve gün batımı sırasında gökyüzünde ışığın Dünya atmosferi boyunca daha fazla seyahat etmesi gerekir.
Gerek gün batımında gerekse gün doğumda gökyüzünü mavi olarak görmüyoruz, çünkü mavi ışık bu zaman dilimlerinde çok fazla saçılmış durumda, ancak kırmızı ışığın saçılımı mavi ışık kadar fazla değil, bu yüzden gökyüzü kırmızı görünüyor.

Yukarıda görüldüğü gibi gökyüzü mavi renkten oluşmamakta, pembe, kırmızı gibi diğer renklere de bürünebilmektedir. Bunun nedenini ise beyaz ışık ile açıklayabiliriz.

Beyaz ışık nedir?

Güneş, beyaz olarak gördüğümüz görünür ışığın tüm renklerini verir veya yayar. Sir Isaac Newton’un üçgen bir prizma ile gösterdiği gibi, beyaz ışık prizmadan geçtiğinde gökkuşağının renklerine ayrılır. Bu deney, beyaz ışığın, görünen ışığın tüm renklerinden kabaca aynı miktarlardan oluştuğunu göstermektedir. Bu farklı renkler farklı dalga boylarına sahiptir ve bu, farklı maddelerle nasıl etkileştiklerini etkiler. Mor ve mavi ışık en kısa dalga boylarına ve kırmızı ışık en uzun dalga boyuna sahiptir.

Bu sebeple ışık gökyüzünde hızlı yol alabildiğinde gökyüzü kısa dalga boyunda olan mavi olarak görünür. Sabah erken ve akşam saatlerinde ise ışığın aldığı yol artacak ve bu sebeple gökyüzü pembe-kırmızı bir renge kavuşacaktır.

Işığın Saçılması Nedir?

Dünya’nın atmosferi birçok farklı hava molekülünden oluşur. Güneş ışığı hava molekülleri tarafından yönlendirilebilir ve bu saçılma olarak bilinir. Bu moleküllerin boyutu, görünür ışığın dalga boylarından çok daha küçüktür ve bu nedenle oluşan saçılma türü, onu keşfeden Lord Rayleigh (John William Strutt) tarafından adlandırılan Rayleigh saçılması olarak bilinir. Işığın dalga boyu azaldıkça bu tür saçılma artar, böylece atmosferimizdeki küçük hava molekülleri tarafından mavi ışık kırmızı ışıktan daha fazla dağılır.

Diğer Gezegenlerin Gökyüzüleri Nasıl Görünür?

Diğer gezegenlerin Dünya’nın sahip olduğuna benzer atmosferi yoktur ve bu yüzden gökyüzü Dünya’nınkinden biraz daha farklı görünecektir.

Mars’ın atmosferi Dünya’nınkinden çok daha incedir (% 1’den az). Hava moleküllerinin düşük yoğunluğu, göklerimizin Dünya’da mavi olmasına neden olan Rayleigh saçılmasının Mars üzerinde çok küçük bir etkiye sahip olduğu anlamına gelir.

Çok soluk mavi renkli bir gökyüzüne sahip olmasını bekleyebiliriz, ancak havada asılı kalan toz pusundan dolayı, Mars’ta gündüz gökyüzü daha çok sarı görünür. Bunun nedeni, daha büyük toz parçacıklarının kısa dalga boyu mavi ışığı emmesi ve ışığın Mars gökyüzüne yaymak için kalan renkleri dağıtmasıdır.

Ancak, Mars’taki bir gün doğumu ve gün batımı sırasında, güneş ışığı atmosfer boyunca daha uzun bir mesafe kat eder ve Dünya’daki atmosferin kalınlığına benzer. Bu nedenle, mavi ışık her yöne dağılmıştır ve daha uzun ışık dalga boyları, saatlerce Güneş’in etrafındaki gökyüzüne mavi bir parıltı sağlayarak çok fazla dağılmaz…

Gökyüzü neden mavi yazımızı sonuna kadar okuduğunuz için teşekkür ederiz. Bu makalemizde gökyüzünün mavi olmasından ziyade diğer renklere de nasıl bürünebileceğini de anlatmış olduk. Bu sebeple gökyüzü neden kırmızı, turuncu gibi sorular da cevaplanmış oldu. Bir sonraki makalede görüşmek üzere. Esen kalın.